Fuxir non está ben visto. Fuxir, segundo os modelos puerís-testosterónicos (digámolo así) imperantes na chamada cultura popular, é de covardes, de seres apoucados, pusilánimes, incapaces de facer fronte con decisión tanto ás simples dificultades cotiás como ás ameazas imprevistas que se presentan como retos do destino. Quen fuxe non ten o que hai que ter. Esa é a simpleza tribal, o recurso cru dun código de honra carente de matices. E o certo é que matices hai, moitos, como moitos son tamen os tipos de fuxidas, e deberá ser o contexto (as circunstancias, os condicionantes) o que aporte as ferramentas éticas precisas para rexeitalos ou aprobalos. Ou mesmo para aplaudilos.
Ás veces fuxir é de valentes. Hai fuxidas que rompen un compromiso libremente acordado, fuxidas que supoñen un abandono. Un sae polo pan e non regresa, deixando no salón de estar da súa casa, sentados fronte ao televisor, á parella e aos fillos, progresivamente preocupados pola incomprensible tardanza. Outro non acode a unha cita concertada ou desaparece antes da hora porque non pode soportar a apertura de novas posibilidades de vida; fuxe para seguir pechado. Hai de todo, son tantas as variantes! Unhas implican quebras de confianza, incluso traizóns, pero outras, xa dixen, son exemplos claros de valentía e aprezo da dignidade propia.
É un deber do retido, do secuestrado, do privado de liberdade pola arbitrariedade de outros, intentar a fuxida con todas as súas forzas e mañas. É obriga do perseguido non deixarse coller. Fuxidas necesarias, sen reparos morais: saír dun país intolerante que prohibe a nosa condición, deixar atrás a barbarie dos comportamentos intimidatorios, buscar novos espazos para poder ser quen un quere. A fuxida como liberación. A fuxida como ruptura. Ese é o tipo ao que nos referimos aquí: á fuxida do mundo, «fuga mundi», á fantasía perenne de saír na procura dun lugar propio e seguro, non contaminado polos efluvios da servidume social, polo balbordo cacofónico das multitudes en acción.
Di o sociólogo francés Rémy Oudghiri, autor dun delicioso libriño titulado en español «Pequeño elogio de la fuga del mundo», que nunha primeira ollada os soños de fuxida semellan responder ao imaxinario dunha época dominada polo principio do pracer e pola predominancia da vida privada sobre o compromiso público, pero, advirte, non nos enganemos: ese proxecto tamén é un xeito de compromiso. Quen fuxe así, quen se afasta das mundanais esixencias, comprométese cunha acción que troca a orde das cousas, comezando pola propia vida. «Nada hai máis activo que a fuxida», escribiu Giles Deleuze.
Quen fuxe así, seguimos a Oudghiri, non pretende abandoar o mundo (o mundo exposto á enramada tecnolóxica, aos cantos de serea do «viral», a esa «vox populi» artificiosamente mantida polas redes sociais…) e logo descansar. Non, a súa partida ten un reverso construtivo: fuxe para encontrar, abandona para crear, sae para entrar: para entrar nunha realidade onde sexa posible ter o tempo suficiente para coñecerse e coñecer. Sen ditados nin interferencias. Tempo para ser.
Non, a quen fuxe así non se lle pode chamar covarde.
