Revolución Francesa e Revolución Industrial son os dous grandes procesos transformadores da humanidade na denominada Idade Contemporánea. Da Independencia de EEUU e da Revolución Francesa, ambas as fillas da Ilustración, arrinca o liberalismo e as derivacións que conflúen nos sistemas democráticos. O nome de Revolución Industrial quería poñer de manifesto que os procesos que desde o punto de vista político se iniciaron en Francia a finais do século XVIII tiñan o seu parangón cos que desde o punto de vista económico comezaran en Inglaterra polos mesmos anos. Pois ben, na idade Poscontemporánea, aínda sen bautizar, os fenómenos transformadores son o feminismo e o ecoloxismo, que o historiador terminará cualificado tamén de revolucionarios; aínda que, como a Revolución Industrial, coas súas sucesivas fases, sexan procesos de longa duración. O primeiro concíbese como a incorporación da muller, con plenos dereitos e potencialidades, ao protagonismo da Historia, e o segundo como o movemento orientado a conseguir as condicións necesarias para que o noso planeta siga sendo habitable
En efecto, o feminismo é un movemento que vén de lonxe e os seus obxectivos distan aínda de poder materializarse, pero na actualidade, nas sociedades plenamente democráticas, o convencemento de que a muller debe de equiparse ao home parece ser xa maioritario. Non sucedía o mesmo nas primeiras décadas do século XX, onde o feminismo, termo que fora acuñado en Francia a finais do século anterior, era defendido por un conxunto de escritores, intelectuais e activistas que publicaban en revistas progresistas. Dous destes activistas foron a ferrolá Aurora Ares y Ricoy e Manuel Gómez Pita, natural de S. Nicolás de Neda, que asinaron os seus artigos no semanario Ecos do Eume, nun momento onde a devastadora Primeira Guerra Mundial desmentía que as mulleres non puideran incorporarse aos traballos que antes se consideraban exclusivamente de homes.
O feminismo español, que tivo como referente a Concepción Arenal, articulouse ao redor da “Asociación de Mujeres Españolas” e á “A liga de Mujeres Españolas”, tamén coñecida como “Unión de Mujeres Españolas”. Esta última é impulsada pola Revista Valenciana “Redención”, revista que se publica entre 1915 e 1922 e primeira publicación que se autodenomina feminista. A liga xorde en xuño de 1918 formada, ademais de por os membros da citada revista, pola asociación Concepción Arenal de Valencia e as agrupacións feministas de Barcelona, Játiva, Sabadell, Madrid, Tarrasa, Huelva, A Xara, Monóvar, Bujarot, Cádiz, sorprendentemente, de Sargadelos e da única representante de Ferrol: Aurora Ares e Ricoy, quen en 1919 formaba parte da directiva da “Liga española para o progreso da muller”. Esta liga, no mencionado ano, en diversas publicacións, fai un chamamento aos demócratas para que defendesen o sufraxio feminino, considerando que había que “establecer el equilibrio del mundo con la ayuda del sexo femenino; sólo así podrá llegar el día de la perfecta sociedad futura”. E repetían as palabras de Concepción Arenal : “¿Qué habéis hecho de la fuerza de la mujer?» Lembremos que, en España, os primeiros intentos no Congreso por conseguir o voto da muller prodúcense en 1907 e 1908, sen conseguirse ata 1931.
Moi pouco sabemos de Aurora Ares y Ricoy. Bernardo Máiz infórmanos que puidese pertencer á agrupación socialista de Ferrol. Posiblemente descendente de Pontedeume, nace o 16 de febreiro de 1887, estuda Artes e Oficios e seguramente permanece solteira, condición que defende nunha sociedade chea de prexuízos ao respecto . E non hai dúbida que foi coñecida no seu tempo, pois, ademais de pertencer ás asociacións citadas anteriormente, o que denota que tiña contacto co movemento feminista do resto de España, O “Diario da Mariña” de La Habana do 5 de setembro de 1920, ao anunciar a aparición da revista “Labor Gallega”, sinala que tería como corresponsales literarios e artísticos a dúas distinguidas damas “bien conocidas en el mundo de las letras patrias; las señoritas Concepción Rocafful, de Orense, y Aurora Ares y Ricoy, de Ferrol”.
Aurora Ares defendeu as súas ideas con bos argumentos, de forma didáctica e elegancia no semanario Ecos do Eume de Pontedeume. Entre elas o sufraxio feminino, a igualdade de dereitos entre home e mulleres, a liberación sexual da muller e a saída do armario de escritoras que publicaban baixo pseudónimo. Así, por exemplo, no diario de Pontevedra do 17 de xuño de 1926, animaba á súa amiga Fermina Gutiérrez de Sotomayor a publicar a páxina literaria “A Rosa e el Espino” co seu verdadeiro nome, en lugar de utilizar o pseudónimo Nadina.
Aurora Ares compartiu tribuna no semanario Ecos do Eume, ás veces establecendo un diálogo cos seus artigos, con Manuel Gómez Pita, quen escribe co pseudónimo de Olonam. Por ser home e por iso ter unha maior traxectoria profesional, coñecémolo mellor. Militou no PSOE, foi xornalista, director de “El Faro de Ferrol” e da Federación Agraria Galega (UXT). Alcalde de Neda, participado no XIII Congreso do PSOE e sufriu a represión franquista, morrendo no seu pobo natal o 18 de marzo de 1946.
É de desexar que os historiadores ferroláns corrixan sen demora o desequilibrio de coñecemento que temos dos dous destacados feministas dos que falamos.
