A diferencia de Hugh Grant e os seus amigos naquela comedia, nas últimas semanas eu fun a tres funerais, que remataron onte -espero- cunha voda.
Tres funerais, dous de xente xa maior, e o terceiro dun home que, hoxe en día, era aínda novo. Dúas enfermidades, cos seus tempos de coidados, de dor, de pena polo deterioro, pola perda que, moito antes de que chegue a morte, se vai sentindo e vai desgastando. Fronte a iso, un accidente, un accidente coa súa dose de sorpresa, de inmediatez, de desconcerto e de tan, tan mala sorte.
Como moitas outras, unha desas enfermidades, ou simplemente a vellez, ademais de remover recordos dunha vida enteira, destapou miserias, sacou á superficie ruindades, demostrou o doado que é esquecer, por moito que se queira disfrazar de desexos de mirar adiante o puro egoísmo. Cantas limitacións temos, e que axiña saen á luz. Ai, non dos vencidos, senón dos vellos.
Outras das mortes levoume por dous días á miña nenez. Morreu unha das poucas persoas que quedan que aínda me chaman por aquel alcume que me puxo meu pai de bebé. No tanatorio fun Chindas outra vez, con máis de cincuenta anos, e non sei se sería iso o que me fixo sentir, sobre todo o demáis, o paso do tempo, o moito que avanzou -ata onde?- a vida. Unha vida, precisamente, que lle debo, literalmente, ao falecido, Pepe Suárez -sempre así, todo xunto, Pepe Suárez-, que foi quen presentou aos meus pais nas festas de Santa Mariña do ano 1966. Agora chámame Chindas a súa muller, Merce, unha muller excepcionalmente intelixente e boa que estará estes días soa na casa, despóis de coidalo tantos anos.
O terceiro funeral foi a constatación dun drama, da mala sorte dunha familia que xa vivira unha traxedia inimaxinable hai moito tempo, e que agora ve como o destino quíxoa desfacer de novo. Unha tarde calquera dunha época na que, ao mellor, eran quen, algúns días, de esquecer o inesquecible, unha época na que as netas, ao mellor, facían soportable o recordo daquela nena. Unha época que podía ser o principio dun final, malia todo, feliz. E entón chega o golpe con toda a crueldade. Como se non fora abondo vivir un pesadelo, como se fixera falla lembrarlles que a vida non é xusta, e que non hai cota de desgracia que valga para garantir a tranquilidade.
E onte, unha voda. Ao fin, xuntámonos con amigos e familia para pasalo ben. E pasámolo. Sendas representacións das burguesías vasca e catalá viñeron a Esmelle e, disque baixo unha beduína, comeron e beberon con nós. E de sobremesa tomaron bola con queixo do Eume, e gustoulles. E é verdade que houbo choros, porque sempre temos a quen botar de menos, persoas sen as que a nosa vida xa queda coxa para sempre, pero houbo moitos máis bicos, apertas e risas.
E supoño que, ao final, iso é o que temos, o obxectivo vital máis modesto e ambicioso que podemos perseguir: que haxa máis risas que choros.
