• POLÍTICA
  • SOCIEDAD
  • ECONOMÍA
  • CULTURA
  • OPINIÓN
  • EN FOCO
sábado, marzo 25, 2023
  • Mi cuenta
  • Mi cuenta
Enfoques
  • A CORUÑA
  • A MARIÑA
  • COMPOSTELA
  • COSTA DA MORTE
  • EUME
  • FERROL
  • LUGO
  • ORTEGAL
No Result
View All Result
  • A CORUÑA
  • A MARIÑA
  • COMPOSTELA
  • COSTA DA MORTE
  • EUME
  • FERROL
  • LUGO
  • ORTEGAL
No Result
View All Result
Enfoques
  • Mi Cuenta
  • Mi cuenta
  • A CORUÑA
  • A MARIÑA
  • COMPOSTELA
  • COSTA DA MORTE
  • EUME
  • FERROL
  • LUGO
  • ORTEGAL
Home FIRMAS Carlos de Castro

A defensa da costa das Rías Altas

Carlos de Castro Autor Carlos de Castro
11 octubre, 2022
Castelo de San Felipe | RAFAEL SAURA

Castelo de San Felipe | RAFAEL SAURA

Compartir en FacebookCompartir en Twitter

Para Galicia o mar sempre foi unha fonte de riqueza e historicamente unha fonte de perigos; algúns dos cales, na Idade Antiga, como os contactos co norte de Europa, os asentamentos de britones e a conquista romana, terminaron configurando a nosa identidade. Os 2.555 quilómetros modelados en rías non foron fáciles de defender de agresións externas. Na Alta Idade Media, entre os séculos IX e XI, desenvolvéronse as invasións viquingas, nome que se daba nos países nórdicos (normandos) ao saqueo de terras afastadas.

Destas invasións intermitentes non posuímos moita información, aínda que, ao parecer, como sinala José Carlos Sánchez, non foron de moita importancia, limitándose a desarticular algunha diocese e á obtención de botíns e prisioneiros, aínda que no apartado de beneficios contribuíron a abrir o comercio á Europa setentrional. Pero si é certo que crearon un certo grao de prevención que mesmo perduraba no século XIV: sabido é que Jerónimo del Hoyo, en 1607, dinos que o mosteiro de Montefaro, no último terzo do século XIV, íase fundar en Chanteiro e non se fixo por ser sitio pouco seguro. Algo parecido sucedera antes co traslado de Iria a Santiago e de Valibria a Mondoñedo, 20 quilómetro máis dentro.

Uns dos ataques máis violentos, capitaneados polo rei Gunderedo, produciuse no 986, previo desembarco na ría de Junqueras. Algúns autores sitúan dita ría erroneamente nas rías baixas, descoñecendo que era o nome que se daba á de Betanzos e Ares e sen decatarse de que o embarque se realizou, segundo as fontes, preto de Ferrol, seguramente en Ares, antes de ser atacados os invasores polo exército organizado por san Rosendo.

Publicidad

Cun peso destacado do señorío monástico e laico, a monarquía tardou en implicarse nunha defensa que durante moito tempo correu a cargo da esforzada poboación galega, parapetadas en vilas costeiras amuralladas. Ata 1521 non houbo un plan de defensa das costas e non é casualidade que o plan se debese aos desvelos do nobre galego Fernando de Andrade. Este plan supoñía arbitrar puntos estratéxicos na costa que detectasen o perigo, a súa comunicación mediante fogueiras, o mantemento dunha pequena flotilla de disuasión e o adestramento militar das poboacións das vilas costeiras. Pero o plan caeu en saco roto e a monarquía só tendeu a acordarse de Sta. Bárbara cando tronaba.

Os enfrontamentos con Francia e Inglaterra, o desenvolvemento da piratería e o corso unido aos devanditos enfrontamentos e, sobre todo, a incorporación de Portugal á coroa, fixeron ver á monarquía a necesidade de arbitrar en serio plans de defensa da costa atlántica, e en especial a necesidade de defender Baiona e A Coruña, porto de gran vulnerabilidade que terminou sufrindo os ataques de Drake.

Pero esta política chocou co descoñecemento que se tiña das costas galegas e en particular coa falta de mapas. Foron, especialmente, os traballos encargados a Tiburcio Spanochi (1541-1606) e a Pedro Teixeira (1595-1662) os que viñeron a poñer fin a esta deficiencia, tendo como consecuencia o convencemento da importancia do porto da Coruña no contexto europeo e a elección de Ferrol como base para acollida e reparación da flota.

O primeiro, enxeñeiro militar sienés, describe en 1589 a costa desde Ferrol a Baiona facendo ver a potencialidade de Galicia na defensa atlántica e concibe un plan de fortificación da Coruña (que inclúe o castelo de S. Antón), e de Ferrol, coa primeiro construción do castelo de S. Felipe; e o segundo, cartógrafo e enxeñeiro militar portugués, redunda no mesmo, nun informe que incorpora preciosos debuxos en cor das nosas costas e das vila ribeiregas.

Ferrol, vila fundamental na defensa costeira

As análises de Tiburcio Spanochi e Pedro Teixeira puxeron de manifesto, en efecto, a potencialidade de Ferrol na defensa da costa. O primeiro di que o porto de Ferrol é un dos máis seguros e capaces que viu e suxire que se fagan os estaleiros e depósitos que Alonso de Bazán desexaba para abastecer á armada. O segundo insiste en que “en toda la costa de España y aun en la de Europa ay puerto tan seguro ny tan capaz como el del Ferrol”.

Por entón a monarquía xa estaba medio convencida e Ferrol contaba para a súa defensa cos fortes de San Felipe (1589), A Palma e San Martín de Padilla, estes dous últimos construídos con posterioridade a 1597. Mentres que os de S. Felipe e da Palma sufriron ampliacións e reformas, en 1731 e 1877 respectivamente, no de S. Martín fracasa calquera plan de mellora, a pesar de ser no século XVII o máis importante e residir nel o gobernador; sendo pronto abandonado e convertido nunha chea de ruínas.

Pero o porto de Ferrol tiña unha gran debilidade xa sinalada por Spanochi: era moi vulnerable por terra con simples desembarcos do inimigo en Ares ou Doniños, como realmente terminaría sucedendo. Para evitar esta debilidade construíronse toda unha serie de baterías costeiras estratexicamente colocadas, algúns de cuxos restos, a pesar do abandono e os malos tratos da intemperie, chegaron ata nós.

Un recente libro, moi ben editado pola Deputación da Coruña, magnificamente ilustrado e con profusión de táboas explicativas, debido ao bo facer de J. López Hermida e J. Manuel Yáñez, dá conta profusamente de todo este sistema defensivo, da súa creación e evolución, tanto desde o punto de vista arquitectónico como tecnolóxico, en relación cos moitos cambios na estratexia militar e no armamento.

Ferrol, co seu arsenal e estaleiro, chegando a ser cabeza dun departamento marítimo, ascendeu meteoricamente por razóns militares. Non é estraño que o seu declive se debese en parte, despois da Segunda Guerra Mundial, nun mundo da OTAN e a UE, a un cambio substancial nas necesidades defensivas. Pero quen podía pensar que iamos ver unha guerra nos Balcáns ou en Ucraína. Non, a Historia non está escrita e é posible que o porto de Ferrol coas novas necesidades enerxéticas volva ter outra oportunidade.

También te interesa

Imaxe do Concello de Viveiro

Viveiro pide solucións á Xunta polos cortes de luz derivados das obras de saneamento en Lavandeiras

24 marzo, 2023

Sarria contará con una zona de compostaje en el entorno de la calle Curros Enríquez

24 marzo, 2023
Imagen de archivo de la puerta de Carlos V iluminada | Concello de Viveiro

Viveiro se suma mañana a la iniciativa ‘La hora del planeta’

24 marzo, 2023

El alumnado de 3º de primaria de Burela participa en la Ocainmigrante

24 marzo, 2023

Discussion about this post

Noticias del momento

Reciclar latas y botellas en Parque Ferrol tiene recompensa

22 marzo, 2023
Visita ás obras da avenida Infanta Elena

Deputación e Concello de Lugo renovan a avenida Infanta Elena

20 marzo, 2023
Visita del gobierno local a la parcela del Sánchez Aguilera

Visita abierta al Sánchez Aguilera para conocer el proyecto de la nueva parcela

24 marzo, 2023

Uniones de ayuntamientos

14 abril, 2022
Proyecto del aparcamiento de San Xoán

Licitado por 615.000 euros las obras del aparcamiento disuasorio en San Xoán

24 marzo, 2023

Únete a nuestra newsletter

Si te suscribes a ENFOQUES.GAL recibirás las noticias más destacadas en tu correo electrónico

¡QUIERO SUSCRIBIRME!

Secciones

  • POLÍTICA
  • SOCIEDAD
  • ECONOMÍA
  • CULTURA
  • OPINIÓN
  • EN FOCO

Sobre nosotros

ENFOQUES.GAL es un proyecto informativo gallego que pone en valor la política, la cultura y la economía local.

  • Política de cookies
  • Política de Privacidad
  • Contacta

© 2021 Enfoques.gal - Enfócate en lo local

No Result
View All Result
  • A CORUÑA
  • A MARIÑA
  • COMPOSTELA
  • COSTA DA MORTE
  • EUME
  • FERROL
  • LUGO
  • ORTEGAL

© 2021 Enfoques.gal - Enfócate en lo local

¡Bienvenido de nuevo!

INICIAR SESIÓN CON FACEBOOK
INICIAR SESIÓN CON GOOGLE
O

Inicie sesión en su cuenta

¿Contraseña olvidada? Inscribirse

Crear una nueva cuenta!

INICIAR SESIÓN CON FACEBOOK
INICIAR SESIÓN CON GOOGLE
OR

Complete lo formulario para registrarse

Le informamos que los datos personales que nos facilite voluntariamente, a través de los distintos formularios del sitio web, serán tratados por ENFOQUES INFORMATIVOS EDITORIAL SL con domicilio en AVDA FINISTERRE 3 3DCHA, 15004 – A CORUÑA, que cumple con las medidas de seguridad exigidas por la legislación vigente de Protección de Datos Personales. La finalidad de este tratamiento es la descrita en cada uno de los formularios establecidos en el sitio web en el que nos ha facilitado sus datos.

Los datos facilitados no serán cedidos a terceros salvo en los casos en que exista una obligación legal, y se conservarán durante el tiempo necesario para atender su solicitud siempre que no indique lo contrario ejerciendo su derecho de cancelación, o durante el tiempo necesario para cumplir con las obligaciones legales.

ENFOQUES INFORMATIVOS EDITORIAL SL no elaborará ningún tipo de “perfil”, en base a la información facilitada. No se tomarán decisiones automatizadas basadas en perfiles.

Publicidad

Asimismo, ENFOQUES INFORMATIVOS EDITORIAL SL cancelará o rectificará los datos cuando resulten inexactos, incompletos o ya no sean necesarios para su finalidad, de acuerdo con lo previsto en la legislación vigente en Protección de Datos de Carácter Personal.

A menos que nos notifique lo contrario, entendemos que sus datos no han sido modificados, que acepta notificarnos de cualquier cambio y que damos su consentimiento para su uso para mantener la relación entre las partes.

El usuario podrá ejercitar los derechos de acceso, rectificación, supresión, oposición, limitación del tratamiento, portabilidad de los datos y no estar sujeto a decisiones individualizadas, automatizadas, en relación con el objeto de tratamiento, ante el responsable del tratamiento en la dirección antes mencionada o por correo electrónico a [email protected] En el caso de que no haya obtenido satisfacción en el ejercicio de sus derechos, puede presentar una reclamación ante la Autoridad Supervisora ​​de Protección de Datos competente y cuyos datos de contacto se encuentran accesibles en https://sedeagpd.gob.es/sede-electronica-web/vistas/formNuevaReclamacion/reclamacion.jsfa.

ENFOQUES INFORMATIVOS EDITORIAL SL adopta las medidas técnicas, organizativas y de seguridad correspondientes de acuerdo con la normativa vigente en Protección de Datos de Carácter Personal. Sin embargo, no asume ninguna responsabilidad por los daños y perjuicios que se deriven de las alteraciones que terceros puedan ocasionar en los sistemas informáticos, documentos electrónicos o ficheros del usuario.

De conformidad con lo dispuesto en la Ley 34/2002, de Servicios de la Sociedad de la Información y de Comercio Electrónico en su artículo 21, le solicitamos su consentimiento para poder realizar comunicaciones publicitarias que consideremos que pueden ser de su interés, por correo electrónico o por cualquier otro significa comunicación electrónica equivalente.

Si autoriza el envío de información/publicidad y no desea seguir recibiendo más información al respecto, tiene derecho a oponerse y/o retirar dicho consentimiento, en cualquier momento, mediante notificación por escrito o por correo electrónico a la dirección/es previamente indicada/s.

Mostrar la política de privacidad

Iniciar sesión

Recupera tu contraseña

Ingrese su nombre de usuario o dirección de correo electrónico para restablecer su contraseña.

Iniciar sesión