Hai poucos días volvín ao cemiterio, ao municipal, a Catabois. Xa había meses que non ía. O motivo, naturalmente, era triste.
Logo, así que marchou a xente, fomos ver, os nenos, os meus pais e nós, as tumbas dos meus catro avós. Os cativos levaron unha sorpresa con algúns dos apelidos e coas datas de nacemento, de hai máis dun século, para eles propias dun libro de Historia. Gustoume ir. Pasara demasiado tempo dende a última visita.
A pesares da tristeza deses momentos, e a pesares da pena que un sinte ao ver tanta xente que xa non está, que alguén botará de menos, que alguén chorou ou chora, hai algo no cemiterio, nese pasear entre as tumbas, que case sempre me tranquiliza.
Camiño lendo nomes, idades, ás veces frases de despedida, e esa constatación de que todos acabamos alí ten un efecto estraño: parece que un se serea, que acouga un pouco. E por uns intres vexo con claridade a cantidade de estupideces que poden chegar a me preocupar. E o panorama se me aclara, e todo o superfluo cae polo seu propio peso e só queda en pe, indubidable, o importante.
Achégome ás lápidas e leo outra vez as placas das miñas avoas, dos meus avós, que foron tanto para min, que estiveron tan presentes na miña infancia e quixen tanto. Vou andando paseniño ollando as filas de nichos, nichos de familias, de nenos, de vellos, de matrimonios, nichos sen nome, nichos de xente soa á que non irá ver ninguén. E é triste, como non vai ser, pero ten un efecto fulminante sobre min: toda canta conachada me preocupaba desaparece, fuxindo con vergoña por terme roubado minutos da miña atención.
De alí a uns días volvo a esas ideas, cando penso con desgusto no pouco caso que lles facemos a eses amigos, eses familiares que nos importan, cos que nos gusta estar, que mesmo temos preto, pero que o ritmo diario afasta de nós. Xente que vive a dous minutos da nosa casa e á que botamos en falta, pero, aínda así, non facemos por ver.
A vida é cuestión de prioridades. Algunhas son impostas, obrigadas, e outras – máis das que cremos- libremente elixidas. Decidimos en función delas: familia ou traballo, traballo ou ocio, saúde ou pracer, aforro ou desfrute, longo prazo ou curto, nós ou os demais, etc. Temos unhas prioridades, saibámolo ou non, e fannos decidir.
O que pasa é que moitas desas decisións, loxicamente, automatízanse. Pararnos a estudar cada alternativa paralizaríanos. E por iso desenvolvemos inercias: comportamentos, hábitos, dinámicas, reaccións, que temos xa interiorizados, que nos permiten pilotar en automático. E está ben que así sexa.
O problema, na miña opinión, xorde cando estas inercias van nacendo soas, sen que sexamos conscientes de como van cubrindo ocos, e van nacendo mal, torcidas, equivocadas. Porque non teñen en conta aquelas prioridades, senón que medran de calquera maneira, sen que pensemos nelas, sen nos decatar, ás veces por modas, porque o fai todo o mundo, ou porque si, porque nin conta nos damos. E os nosos días acaban ateigados de obrigas, citas, actividades, recados e costumes que non sabemos nin por que están aí; que non teríamos por que facer, que poderíamos cambiar, pero aí seguen. E nunca quedamos co noso amigo, nin imos ver aos nosos tíos, nin paseamos pola praia, que temos ao lado. Porque estamos ocupados con cousas que nos sobran.
E camiñando por Catabois, dándolle voltas ao tempo xa ido de todos os que alí están, penso no que temos perdido nós. No que perdemos semana a semana, mes a mes, ano tras ano. Ás veces porque non queda outra, pero moitas por esa mestura de inconsciencia, presa e preguiza.
Inercias adoptadas sen querer. E que quedan con nós, prendidas na manga da chaqueta e arrastrando, pesando. Inercias que estragan os nosos almorzos, tardes enteiras e as ceas na mesa da cociña. Que fixeron que as fins de semana xa non xustifiquen a ilusión coa que as esperamos. Inercias que teríamos que cambiar e, mentres, van estragando unha parte importante da nosa vida.
Por iso, ás veces non é malo ir ao cemiterio a preguntarnos que estamos a facer. A lembrar as nosas prioridades.
