Trasladámonos ata o Concello de Lugo para falar con Lara Méndez de como afronta este terceiro mandato, dos retos da cidade amurallada e de que se xoga Lugo este 23 de xullo. A alcaldesa analizou o resultado electoral, a relación do Concello lucense coa Xunta de Galicia e os últimos temas de actualidade, como a declaración do Arde Lucus como Festa de Interese Turístico Internacional ou a plataforma do Miño.
A rexidora marca a transformación da cidade como folla de ruta a seguir e destaca a cooperación do Goberno central no desenvolvemento da cidade amurallada.
—Qué análise fai destas últimas eleccións locais?
—Que a cidadanía falou e falou claro. Dixo que quería continuidade na transformación da cidade, que quería continuidade no goberno progresista para seguir con ese proxecto que iniciamos fai oito anos onde tiveron un pulo importante os pasados catro anos polo feito de ter unha estabilidade orzamentaria, orzamentos todos os anos. Seguiremos na liña de seguir transformando a cidade, dende un punto de vista físico, da propia cidade, desde un punto de vista económico e sen perder de vista esa parte social que para nós sempre é fundamental. Polo tanto, revalidaron a confianza no meu goberno e no meu proxecto.
—Algunhas enquisas dábanlle a victoria a Elena Candia, plantexouse que papel xogaría de estar na oposición?
—Ese non é un escenario que se abra ata pasadas as eleccións. Nós confiábamos en que a cidadanía tivera en conta o gran traballo que se tiña feito na cidade, que revalidara ese proxecto, como así foi, e, polo tanto, a verdadeira enquisa, como teño dito en moitas ocasións, é a que se celebra o día das eleccións e foi a que nos deu novamente a confianza da cidadanía.
—O lema da campaña foi o Lugo da transformación. En que aspectos considera que debería transformarse a cidade?
—Nós basamos esa transformación en tres piares. Un é o crecemento de Lugo e a transformación física dende un punto de vista sostible, a sostenibilidade é un eixo transversal en todas e cada unha das accións políticas. Queremos transformala dende o ámbito de recuperar novos espazos para a cidadanía, e non só en clave peonalización, que é importante, senón en clave tamén de renaturalización dos espazos e humanización dos mesmos. En canto ao crecemento urbanístico tamén, en un modelo de cidade moi basado en elementos sostibles como pode ser a madeira, facendo uso dela para elementos estruturais e crecemento de edificios en verticais. Outra propia transformación económica, para ter o Lugo das oportunidades, o Lugo de xeración de emprego e, por tanto, de xeración de riqueza. Baseado en empregos de calidade, empregos que aporten valor engadido e que permitan que o talento que se forma no seu propio campus universitario poida realizar o seu proxecto vital en Lugo e non teña que marchar de forma obrigada. Outro piar fundamental é en clave social. Non podemos deixar a ninguén atrás, vivimos momentos moi duros, a pandemia, a guerra ucraína, a inflación económica, onde, en contra de paralizar ou ralentizar esa dinamización económica, se aposta por xerar riqueza .
—Que proxectos contempla para Lugo nestes próximos catro anos?
—Seguir neses tres piares de esa transformación iniciada, como decía, fai oito anos. Para nós tamén é moi importante, igual que se antes falaba dese crecemento urbanístico, rexenerar os barrios. Hai barrios que pola súa condición de ser barrios con asentamento de poboación envellecida, donde moita xente marchou para outros lugares ou simplemente faleceu. Queremos rehabilitar os barrios, con esa perspectiva da sostenibilidade, da eficiencia enerxética, pero tamén dende un punto de vista de facer o parque de vivendas deses barrios máis atractivos, para que, novamente, se implanten familias novas, se rexeneren desde un punto de vista xeracional os distintos barrios. Que non sexan as zonas novas as que sexan atractivas para o asentamento familiar, senón que os barrios con solera e con tradición recuperen tamén esa xuventude. Temos ahora mesmo un proxecto en marcha no barrio da Milagrosa e o barrio Feijoo, pero que queremos tamén extrapolar depois a outros lugares da cidade.
—Cal pensa que son os maiores retos ou obstáculos nestes próximos catro anos?
—Retos e obstáculos hainos sempre. O noso reto xa ven definido tamén incluso no propio programa electoral e no acordo programático que temos fixado para os vindeiros catro anos. Os proxectos en moitos casos veñen dados tamén polos propios fondos europeos, os estructurales que xa tiñamos como a Estratexia DUSI así como os que vamos adquirindo vinculados os fondos de recuperación, os Next Generation. Permítennos incluso facer un salto cuantitativo importante porque se tiñamos unha folla de ruta de peatonalización do casco histórico a medio plazo, vamos poder materializar a corto plazo pola capacidade de captar fondos europeos. Por tanto, o reto tamén está ahora en poder tramitar ese volumen de traballo tan denso e importante pola captación dos fondos nun periodo moito máis corto e cos mesmos recursos humanos e coa mesma estructura que teñamos no Concello. Pero a folla de ruta está trazada, o horizonte témolo claro, sabemos que cidade queremos para o futuro e cando falamos de futuro, non é un futuro inmediato, estamos a desenvolver agora o Lugo dos vindeiros diez anos para deixar un legado mellor do que temos recibido.
—É o segundo mandato cun goberno de coalición. Cales cre que son as vantaxes para Lugo de que dúas agrupacións políticas se den a man?
—Eu creo que temos que empezar a ter madurez política, hai que ter altura de miras, hai que priorizar o fin, que son os proxectos que queremos acadar e hai que ser, incluso, moitas veces, xenerosos. Por iso, plasmamos un acordo programático para establecer o traballo que queremos desenvolver nos vindeiros catro anos. Temos xa esa experiencia destes pasados catro anos, onde tamén outras das boas prácticas, e outros dos grandes obxectivos é ter estabilidade orzamentaria. Se non disponemos de orzamentos, se ralentiza o crecemento e evolución do Concello, por o tanto, ter esa maioría que nos permita aprobar orzamentos e que nos permita desenvolver a acción do goberno evidentemente é moi importante para Lugo.
—Fala a menudo cos veciños? Cales son as mensaxes xerais que recibe como alcaldesa?
—Falo a diario cos veciños e as mensaxes son moitas, desde unha necesidade, desde unha felicitación, desde sacar unha foto con calquera veciño que mo pida. A verdade é que temos unha escoita activa constante e continua e a distintos niveis, desde institucións como poden ser asociacións, plataformas, federacións, en todos os ámbitos. Despois, a título individual, calquera persoa que solicita falar conmigo, ten a porta aberta ou calquera persoa que me atopa polas rúas, que é a diario, me traslada as súas inquedanzas, as súas preocupacións. As vías de comunicación son tales e tan diversas como poden ser WhatsApp ,hoxe recibín dous WhatsApp onde me trasladaban unhas necesidades e automáticamente derivo ao servicio correspondente para que lle den solución. Polo tanto, as novas tecnoloxías é outra forma de comunicarnos incluso tamén coa propia veciñanza.
—Queixouse en numerosas ocasións da pouca cooperación da Xunta. Que significa esto para a cidade?
—Paralización. As relacións interadministrativas deberían primar por riba de todo, porque teríamos que ter ese mismo obxectivo que é a procura da mellor calidade de vida dos veciños e veciñas e do maior crecemento e desenvolvemento para a cidade de Lugo. Desgraciadamente, vemos como non é así. Como hai algún partido político que, cando goberna fai uso partidista das institucións negándonos aos lucenses esa capacidad de crecemento. Vímolo cando PP gobernaba o goberno central, como proxectos que estaban encauzados en marcha, como podía ser a Estación Intermodal, meteu nun caixón e nos privou durante sete anos de ter capacidade de xa de empezar eses proxectos ou a mellora das vías ferroviarias. Dende que eu son alcaldesa, tiven a oportunidade de ver como se comportaba un goberno e outro dende o Goberno central. Vimos que coa entrada de Pedro Sánchez ao goberno central impulsou proxectos tan importantes para a cidade, como a Intermodal, como o ancho de vía, como a mellora da electrificación ou a inclusión do corredor Lugo-Coruña-Ferrol no corredor atlántico da Comisión Europea. As veces, pequenas actuacións, como pode ser aquela glorieta que fixemos na Nacional VI.
Non foi así no caso da Xunta que, nos meus oito anos como alcaldesa, é o «non» permanente e constante a todos os proxectos, incluso aos nosos proxectos. Non é capaz de favorecer ou de impulsar uns proxectos que son municipais, que non terían coste económico para a Xunta de Galicia. Vemos proxectos tan importantes para o desenvolvemento da nosa cidade como pode ser o museo da romanización coa negativa constante e continua de buscar convenios de colaboración. Incluso a Xunta se pretende apropiar de proxectos municipales facendo como se foran eles os impulsores ou eles os que axudan económicamente, cando é un mero transmisor. Podemos poñer aquí o exemplo dese proxecto de plan de sostenibilidad de turística, onde recibimos dous millóns de euros por parte do Ministerio a través dos fondos Next Generation. A Xunta é transmisor dese proxecto, pero vemos como recientemente salían os medios de comunicación parecía que fora a propia Xunta de Galicia quen presentara o proxecto, quen redactara o proxecto, quen decidira e definira como queríamos que fora ese proxecto. Tamén temos a paradoxa de que se critica por parte do goberno da oposición local, do PP local, e se pon en valor por parte do goberno autonómico. Vímolo co propio edificio Impulso Verde, donde levamos anos escoitando esas críticas, e como a Xunta de Galicia o pon en valor como exemplo de como deben de ser os crecementos e construcións do futuro.
—Falando dos «non» da xunta, un dos últimos foi o da zona de baño. Foron as termas unha sustitución a este proxecto? Cales son os seguintes pasos en referencia a este proxecto?
—En absoluto, as Caldas eran un proxecto complementario porque o que queremos é dinamizar todo o entorno do fluvial, como a zona de baño pública, con un carril bici que temos proxectado para esa zona e con facer actividades nese contorno, como pode ser o Caudal Fest, ou os mercadiños do Miño que tiveron moitísimo éxito. As Caldas non era sustitutivo de nada, senón un complementario. O ano pasado tiñamos o permiso e a Xunta de Galicia motivou que iniciáramos o procedemento de licitación e que incorréramos nun gasto para desenvolver ese proxecto. Agora estamos estudando os distintos servicios e os pasos a dar e non descartamos ningún dos pasos que poidamos dar, inclusive se temos que recurrir á vía xudicial para non gravar as arcas municipais e que a Xunta sexa a responsable dese gasto no que incurrimos por ter ese permiso previo para poder iniciar o procedemento de licitación.
—O Arde Lucus acaba de ser declarado Festa de Interés Turístico Internacional. Que significa iso exactamente para a cita festiva?
—Teño que decir que nos oitos anos que levo da alcaldesa acadamos o distintivo de festa de interés turístico nacional, que xa foi un hito e un paso moi importante no ano 17 e que agora neste ano 23 acadamos ese distintivo maior que é o da declaración de festa de interés turístico internacional. O que pretendemos con esto é que teña maior visibilización. É certo que xa era unha festa internacional de por sí pola participación de asociacións e pola afluencia de xente de distintos orixes desde Asia, Europa ou América. Polo tanto o que queremos é que este distintivo nos axude a difundir aínda máis esta festa, que sexa un reclamo para poñer en valor o noso pasado histórico moi baseado na cultura romana e que tamén nos axude a ter un crecemento turístico sostible.
—Este é o seu terceiro mandato e, o último, cunha pandemia e una guerra polo medio. ¿O cargo de alcaldesa causa desgaste? Plantéxase que sexa o seu último mandato?
—Bueno, creo que máis de falar de mandatos falo de etapas, de ciclos e de materializar proxectos. Evidentemente, trasladei recientemente aos veciños que quería seguir materializando esa segunda gran transformación da cidade na que estamos incursos. É certo que os proxectos nunca finalizan nos mandatos, e por tanto é moi difícil de falar así de mandatos e por iso vinculo máis a estas transformacións e os cambios físicos da cidade e os ciclos. Teño as mismas gañas, a misma ilusión que fai oito anos e a mesma responsabilidade e máis coñecemento e experiencia que iso tamén axuda para seguir materializando esa segunda gran transformación.
—Pensa en dar o salto á política autonómica?
—Eu estou centrada na cidade, estou centrada en Lugo e é o que me ocupa e me preocupa en estes momentos. É certo que despois, en clave de partido teño outras responsabilidades e, por tanto, sempre atendemos o que o partido nos demande ou nos requira pero o meu obxectivo está centrado en Lugo.
—Agora mesmo todos temos nas nosas cabezas unha data que é o 23 de xullo. Qué cres que se xoga Lugo nesa data?
—Moitísimo. Moitísimo porque vimos como cando entrou o Partido Popular no ano 11 como xa manifestaba antes paralizou proxectos importantísimos para Lugo como pode ser o proxecto da Intermodal. Para Lugo seria malísimo retroceder nese sentido en canto a infraestructuras, en canto a desenvolvemento, en canto a investimentos feitos na cidades pero tamén dende outros aspectos como pode ser o incremento de pensións. Estamos vendo como non teñen nada claro, incluso no seu programa electoral, que queren facer coas pensións. Cando gobernou o Partido Popular o incremento foi do 0,25 e agora ese incremento xa compasa cando menos co crecemento IPC. Eso repercutiría moito na nosa cidade tendo en conta que temos unha población envellecida, onde temos un elevado número de pensións e donde as pensións son as máis baixas de toda España.
É un momento onde nos xogamos moitísimo porque nos xogamos o retroceso. Cando falamos de retroceso tamén podemos falar en dereitos e liberdades adquiridas como o dereito a decidir libremente se unha persoa quere poñer fin á súa vida porque a súa saúde non lle permite ter unha vida plena e normal, de calidade. Estamos a falar de que unha muller poida decidir libremente que quere facer co seu corpo, como pode ser a Lei do Aborto.Estamos a falar de que non haxa censuras por unha obra de teatro e de eses dereitos que fomos adquirindo, esa sociedade plural, diversa e inclusiva. Polo tanto nos estamos xogando seguir avanzando para ter unha sociedade todavía máis xusta, máis equitativa ou retroceder a épocas insospeitables incluso previas á democracia.
—Tras oito anos no cargo como é a conciliación coa súa vida persoal?
—Non concilio, como digo eu, desgraciadamente. Os poucos minutos que poida ter, eu os dedico á miña familia, o meu marido e a miña filla. Teño a gran sorte de ter a meu carón a unha persoa que non só entende e respeta a decisión que tomei de dedicarme ao servicio de vocación pública senón que moitas veces é tremendamente xeneroso e casi podo falar de cesión de seu tempo para dedicar e suplir a falta do meu.
