Cando afirmamos sobre algo que é imposible non pasamos de manifestar unha crenza cargada, coma todas, coas nosas propias limitacións, cos medos que só negando posibilidades somos quen de conxurar. Os estudantes franceses que no mes de maio do ano 1968 ocuparon as rúas a cabalo dun ardoroso e difuso descontento deixaron para a historia, entre outras, unha frase moitas veces repetida: «sexamos realistas, pidamos o imposible».
Semella contraditoria pero non o é se convertemos o imposible nun equivalente do desexable, se o situamos no terreo das utopías que o principio de realidade nega, obstrúe ou desvaloriza. Un principio de realidade construído e delimitado polos criterios conservadores de todos os poderes, un principio de realidade que a frase quere abrir e estender ata facelo conxugable coas ansias liberadoras dos que a pensaron.
Imposible, aquí, entendido, pois, como desexable, pero hai outros imposibles, hai imposibles temidos, imposibles que afastamos de nós con decisión e aos que lles ofrecemos o freo, máis ou menos sincero, da nosa incredulidade. Imposibles dos que non cremos, ou non queremos crer, que poidan perder a súa condición e acaben por facerse posibles. Claro que iso, que o creamos ou só queiramos créelo, pouco importa
Todos temos lido neses libros tan ben acollidos de auto axuda que nada é imposible. Teñen boa intención e sabemos a que se refiren, pero se isto fose así, se todo fose posible, pensamos, se viviramos convencidos de que todo é posible, non seriamos capaces de soportar o paso afiado de cada segundo e ficariamos consumidos polo estrés, envelenados polo cortisol. Precisamos crer, xa digo, que hai cousas imposibles, situacións que, de ningún xeito poden ocorrer, que só poden desenvolverse na orde pechada dos pesadelos, ou lonxe, nunha xeografía allea aos nosos percorridos. E se a historia, dándolles a razón aos libros de auto axuda, indica cada pouco o contrario, tanto nos ten. É unha cuestión de supervivencia.
Hai pouco menos de un ano, a todos (ou a case todos, sempre hai seres moi ben informados) os que vivimos nesta parte do planeta parecíanos imposible que un virus mandase parar e que a vida, o xeito coñecido de vivir, desaparecera das rúas dun día para outro. Sabiamos que podía pasar, e seguro que o comentamos nalgún xantar familiar, pero no podiamos créelo. Era imposible.
A mediados dos anos oitenta do século pasado, os iugoslavos vivían e relacionábanse coa normalidade dun país centroeuropeo (hai outras normalidades mais afeitas á irrupción do delirio), dedicados ao traballo, ao estudo, a seguir a liga de fútbol ou a discutir sobre as menudencias que xeralmente ocupan o devir cotiá. Podía haber algunha tensión étnica ou política ou social. Sempre as hai, e seguro que as comentaban nas reunións de amigos ou familiares. Pero ninguén (ou case ninguén) podía prever a refrega que poucos anos máis tarde convertería ao país nun territorio de pontes derrubadas. Era imposible.
Podiamos seguir así, pola historia abaixo, mais non é necesario.
Sexamos realistas, coidémonos do imposible.
