Penso escribir sobre as portas e lembro de súpeto unha canción de Pedro Guerra: “Daniela por dentro está llena de puertas/ unas cerradas, otras abiertas”. Seguro que Daniela non é un caso raro; todos estamos cheos de portas que imos abrindo ou pechando segundo a ocasión e as circunstancias. Hai algunhas portas, desas interiores, que non abrimos nunca, ni para nós mesmos, temerosos do que poidamos atopar ao outro lado, portas que ocultan ou agochan a fantasmagoría máis íntima. As portas son sempre fronteiras, espazos de cambio, invitan ou rexeitan. Fronte a unha porta que non é a propia, dubidamos. Incluso fronte a esas oficinescas que saúdan ao visitante cun “pase sen chamar”, un non sabe ben que facer e acaba chamando levemente; por medo a sorprender ou a sorprenderse. Nunca sabe un o que pode atopar, que grao de desorde vai invadir os seus ollos. Por iso chamamos, para avisar, para dar tempo á recomposición, para que a realidade recupere, se o tiña perdido, un estado presentable. Hai portas con aldraba ou petador, portas con timbre de son variable, musical ou carricántico, e portas exentas, espidas, que esixen o concurso dos nocellos ou da man aberta. Portas que semellan agardar unha chamada, un toque, e portas que transmiten un rexeitamento fondo a calquer aceno de aproximación, portas humildes, prestas á acollida hospitalaria, e portas que impoñen, preñadas de solemnidade, de presencia refractaria. Hai portas das que temos chave, e aínda así abrímolas con certa aprensión, quen sabe o que puido pasar na nosa ausencia! (a angustia da incerteza), e portas ás que non temos máis remedio que chamar, e chamamos expectantes, agardando unha resposta, un xa vou, o son dos pasos nun corredor, o arrastrar dunha cadeira, un sinal que nos indique vida no máis alá, a posibilidade de que o noso requerimento sexa atendido e a porta que nos reclúe nas aforas permita que accedamos ao interior desexado. Portas. Portas de entrada, de saída, xiratorias, automáticas, opacas, transparentes. Vivimos rodeados de portas. Vivir, se cadra, non é moito máis que un ir abrindo e pechando portas, un ir petando de porta en porta, á espera dalgún xeito de revelación que nos traslade, que nos arranque da permanente insatisfacción e nos ofreza a ilusión, sempre transitoria, dunha nova paisaxe. “Toda puerta marca un tránsito. El umbral enmarcado por las jambas y los dinteles o por los arcos de la entrada es un espacio híbrido, un momento entre dos realidades, la frontera entre dos mundos y dos estados”. Son palabras escritas por Óscar Martínez, autor dun libro publicado pola editorial Siruela e que se titula: “Umbrales. Un viaje por la cultura occidental a través de sus puertas”. Unha viaxe deliciosa, documentada e rigorosa por Pompeia, Roma, Venecia, Napoles, Valencia, Barcelona, Sintra, Viena…, na procura desas construcións fronteirizas, cargadas de mensaxes e simbolismo, desas portas que non deixan de falarnos dende o fondo da condición humana. Porque todos por dentro estamos cheos de portas: “A veces sales, a veces entras”.
